Emre ERGÜL
Kasımdaki ABD Başkanlık seçimleri öncesi Cumhuriyetçilerin Başkan adayı Donald Trump, beklenmedik bir kararla Başkan Yardımcısı adayı olarak Ohio Senatörü James David Vance’i açıkladı, ortalık karıştı. Nedeni ise Vance’in bir zamanlar sıkı bir Trump karşıtı olması ve Trump’ı 2016’da “Amerika’nın Hitler’i” ilan etmesiydi…
Önce ABD, ardından da dünya basını Trump’ın Vance’i neden seçtiği sorusuna cevap ararken, küresel ekonomi basını da başka bir sorunun peşine düştü: “Büyük ihtimalle kazanacak olan Trump-Vance ikilisi, Amerikan ekonomisini nasıl yönetecek?” Dünyanın en prestijli ekonomi gazetesi Financial Times, yanıtı açıkladı: “MAGAnomi…” MAGA, Trump’ın seçim sloganı olan “Make America Great Again (Amerika’yı Yeniden Harika Yap).”
FT’ye göre, Trump’ın Vance’i seçmesi, “Cumhuriyetçi Parti’nin Ronald Reagan ve George Bush dönemlerinin serbest piyasa muhafazakârlığından MAGA hareketinin ekonomik popülizmine geçişini güçlendiriyor.” İkilinin ekonomi gündeminin, küresel ticaretten kurumlar vergisine kadar her şeyin üzerindeki etkisinin çok büyük olacağına dikkat çeken gazete, “Bu, ABD’nin iş dünyası ve müttefikleri için rahatsız edici olabilir” uyarısında bulundu.
Bir düşünce kuruluşu olan Coalition for a Prosperous America’dan Nick Iacovella, FT’ye verdiği demeçte şöyle dedi: “İnsanlar JD Vance’i seviyor … Biz sadece 21’inci yüzyılın küresel ekonomisi hakkında gerçekçi oluyoruz; Reagan’ın ekonomisindeki zorluklardan farklı zorluklara sahip.”
Peki Maganomics gerçekte ne yapacak? İşte FT’nin notları:
Avrupa, Asya’yla gerilim
Trump’ın küresel ticareti küçümsemesi, görevden ayrıldığından beri daha da belirgin hale geldi. Vance de destekliyor. Eski Başkan, tüm ithalatlara yüzde 10’luk geniş bir gümrük vergisi ve Çin’den gelen mallara da yüzde 60 vergi getirilmesini öneriyor. Analistler, Avrupalı ve Asyalı müttefikler ve hatta muhtemelen Kanada ile olan ticari gerilimlerin yeniden alevleneceğine inanıyor. Trump ayrıca ihracatın artmasına yardımcı olmak için doların zayıflamasını istiyor, bu da ticaret ortaklarıyla para politikasında sürtüşmeye neden olabilir.
Parti de aynı düşünüyor
İlk döneminde, Trump’ın ticaret savaşları ortalık karıştırıcı ama istikrarsızdı… Çin ile de dahil olmak üzere ikili anlaşmaları müzakere etme çabalarıyla tehditleri ve cezai önlemleri dönüşümlü olarak kullandı. Ancak Cumhuriyetçi Parti bugünlerde Trump’ın ticarete ilişkin küreselleşme karşıtı görüşleriyle çok daha uyumlu ve onun göçü engelleme planlarını benimsiyor. ABD iş dünyası, dış pazarların ve göçmen işçilerin kaybedilmesi korkusuyla temkinli yaklaşacak.
Faizleri düşürmek istiyor
Vergilerin düşürülmesi onlarca yıldır Cumhuriyetçi ekonominin temel direği oldu. 2017’de Cumhuriyetçi Kongre ve Trump, kurumsal ve bireysel vergi indirimlerinden oluşan 1.7 trilyon dolarlık kapsamlı bir paketi yürürlüğe koydu. Süre seneye doluyor, tabi Trump bunları kalıcı hale getirmezse… Aynı zamanda kurumsal faiz oranını da mevcut yüzde 21 seviyesinden düşürmek istiyor.
Fosil yakıt üretimine teşvik
Serbestleştirme Cumhuriyetçilerin sloganı. Enerji ve iklim gibi sektörlerde, yeni Trump yönetimi, fosil yakıt üretimini teşvik ederken, kirlilik ve emisyon karşıtı önlemleri hızla geri almaya çalışacak. Ancak diğer alanlarda cevap basit değil. Vance, Joe Biden’ın atadığı Ticaret Komisyonu Başkanı Lina Khan’ın sert antitröst politikalarını destekleyerek soldaki bazı kesimlerle alışılmadık ittifaklar kurdu.
Trump, sendikalara göz kırptı
Financial Times, Cumhuriyetçi Parti Kongresi’nde beklenmedik bir konuşmacının sahne almasına dikkat çekti. Bu kişi, Trump ile Vance’in gözünün içine bakarak, “Unutmayın, elitlerin partisi yoktur, elitlerin milleti yoktur.
Onların sadakati Amerikalı işçi pahasına bilançoya ve hisse senedi fiyatınadır” diyen Teamsters Sendikası patron Sean O’Brian’dı. FT, bu hareket için “Trump’ın birdenbire sendikalaşmayı veya işçi haklarını benimsemesi pek olası değil, ancak O’Brien’ın ortaya çıkışı, yararlı iş yaratıcılar olarak Cumhuriyetçilerin büyük şirketlere ve büyük çokuluslu şirketlere verdiği desteğin artık kesin olmadığını gösteriyor.”
JD Vance’in seçmesinin 3 nedeni var
Donald Trump, 2016’daki seçimlerde Mike Pence’yi Başkan Yardımcısı adayı seçmişti. Bu hareketiyle Trump, dindar evanjelist Hristiyanların 3 kez evlenmesini eleştirmesinin önünü kesmişti. Peki Trump, bu kez neden JD Vance’i seçti? İngiliz BBC Televizyonu ile Independent gazetesine göre bunun 3 nedeni var:
1-Trump, ABD’de sanayinin merkezi olan orta-batıdaki çekişmeli eyaletlerin seçimi ne kadar etkilediğini iyi biliyor. İşte bu nedenle işçi sınıfındaki beyaz seçmenlerle bağ kurmak için mavi yakalı bir ailede doğan 39 yaşındaki Vance’i seçti.
2-Ordudaki geçmişi, Ivy League olarak da bilinen ABD’nin en prestijli okullarından birinde hukuk eğitimi alması ve genç olması Vance’in artıları oldu.
3-Trump, “Gelecek” dediği kripto para dünyasını destekliyor. 27 Temmuz’da dünyanın en büyük Bitcoin zirvesinde konuşma yapacak. Önemli miktarda Bitcoin’i olan Vance, kripto dostu yasaları da desteklemişti.
Musk’ın ‘AI habercisi’ suikastta çuvalladı
Dünyanın en zengin insanı Elon Musk’n X.AI Corp. şirketi tarafından geliştirilen Grok adlı yapay zekâ (AI) sohbet robotu, dünya basınında alay konusu oldu. Musk’ın X sosyal medya platformunda “haberci” gibi kullanmak istediği Grok, Donald Trump’a düzenlenen suikast girişimi sonrası attığı tweetlerle hayalkırıklığı yarattı. Çünkü X’te yayınlanan milyonlarca tweeti takip eden Grok, kendince başlık ve spotlar hazırlayıp X’te yayına verdi. Ancak Grok, ilk tweet-haberlerinde Trump yerine ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile bir aktöre saldırı düzenlendiğini yazdı. Yetmedi, bir sonraki yayınlarında da Harris’in ve aktörün öldüğünü ayrı ayrı tweetledi
